Αποκατάσταση όλα σε 4

Η αποκατάσταση όλα σε 4, αναφέρεται στην αποκατάσταση γνάθου χωρίς καθόλου δόντια με 4 μόνο εμφυτεύματα.

Εφαρμόζεται τόσο στην άνω όσο και την κάτω γνάθο. Βασίζεται στην τοποθέτηση 4 εμφυτευμάτων σε στρατηγικές θέσεις της γνάθου ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να υποστηριχθούν επαρκώς τα δόντια που θα τοποθετηθούν. Η λογική αυτής της μεθόδου στοχεύει στην απλοποίηση της θεραπεία, χρησιμοποιώντας μόνο τα απολύτως απαραίτητα εμφυτεύματα- στηρίγματα.

Ανάλογα με την γνάθο (άνω ή κάτω), την ποιότητα και την ποσότητα του διαθέσιμου οστού διαμορφώνεται αντίστοιχα το σχέδιο θεραπείας. Όπως όλες οι θεραπευτικές επιλογές υφίσταται σε συγκεκριμένους περιορισμούς και παρουσιάζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα έναντι άλλων θεραπευτικών λύσεων.

Η άνω γνάθος χαρακτηρίζεται από οστό πιο μαλακής σύστασης σε σχέση με την κάτω  γνάθο. Επομένως για να έχουμε επαρκή στήριξη πρέπει τα 4 εμφυτεύματα να έχουν ικανοποιητικές διαστάσεις (διάμετρος, μήκος εμφυτεύματος). Συνήθως στην άνω γνάθο είναι εφικτό να χρησιμοποιήσουμε εμφυτεύματα ικανοποιητικών διαστάσεων.

Ιδανικά τοποθετούνται 2 εμφυτεύματα στην περιοχή των κυνοδόντων (πρόσθια περιοχή) και 2 εμφυτεύματα στην περιοχή των πρώτων γομφίων (οπίσθια περιοχή).

Με τον τρόπο αυτό έχουμε πολύ καλή διασπορά των εμφυτευμάτων στο οδοντικό τόξο.

Μικρές αποκλίσεις από τις θέσεις αυτές λόγω έλλειψης οστού στα ιδανικά σημεία τοποθέτησης είναι αποδεκτές.

Η άνω γνάθος συχνά παρουσιάζει έλλειψη διαθέσιμου οστού (σε ύψος) στην οπίσθια περιοχή, λόγω της ύπαρξης της αεροφόρου κοιλότητας του ιγμορείου. Συνήθως αυτό οφείλεται στο φαινόμενο της καθόδου του ιγμορείου (πνευματισμός). Ο πνευματισμός παρουσιάζεται μετά την απώλεια ενός ή περισσοτέρων δοντιών από την οπίσθια περιοχή της άνω γνάθου. Στις περιπτώσεις αυτές σπάνια μπορεί να χρειαστεί οστική ανάπλαση (ανύψωση) του ιγμορείου, προκειμένου να τοποθετηθούν εμφυτεύματα. Συνήθως ως λύση εφαρμόζεται η τοποθέτηση και των 4 εμφυτευμάτων στην πρόσθια περιοχή της γνάθου. Τα 2 πίσω εμφυτεύματα τοποθετούνται ακριβώς μπροστά από το πρόσθιο όριο του ιγμορείου με κλίση προς τα πίσω. Έτσι έχουμε την δυνατότητα να αποφύγουμε την επιπλέον διαδικασία ανύψωσης του ιγμορείου, αλλά και να στηρίξουμε επαρκώς τα οπίσθια δόντια.

Η αξιοποίηση εμφυτευμάτων με άπω απόκλιση είναι απόλυτα τεκμηριωμένη θεραπευτική μέθοδος. Εάν η κλίση τους είναι μεγάλη μπορεί να απαιτηθεί η χρήση ειδικών εξαρτημάτων που την εξισορροπούν, είτε η χρήση ειδικών εμφυτευμάτων για τον ίδιο λόγο.

Η κάτω γνάθος έχει σκληρότερης σύστασης οστό από την άνω γνάθο. Για τον λόγο αυτό συνήθως δεν χρειάζεται να καταφύγουμε σε εμφυτεύματα μεγαλύτερων διαστάσεων.

Όπως και στην άνω γνάθο η ιδανική τοποθέτηση γίνεται στην περιοχή των κυνοδόντων για τα 2 πρόσθια και στην περιοχή των πρώτων γομφίων για τα 2 οπίσθια. Μικρές αποκλίσεις στην διασπορά δεν αποτελούν πρόβλημα.

Η κάτω γνάθος συχνά παρουσιάζει έλλειψη οστού στην οπίσθια περιοχή. Συνήθως αφορά έλλειψη σε ύψος και λιγότερες φορές έλλειψη σε πλάτος.

Η έλλειψη σε ύψος σχετίζεται με την ύπαρξη του κάτω φατνιακού νεύρου που βρίσκεται εντός του οστού στην πίσω περιοχή της γνάθου. Το νεύρο εξέρχεται του οστού από το γενειακό τρήμα που βρίσκεται στην περιοχή των προγομφίων.

Συνήθως υφίσταται και οστική απώλεια ύψους στο ίδιο τμήμα της γνάθου, που οφείλεται σε ατροφία επακόλουθη της έλλειψης δοντιών. Η ατροφία αυτή είναι 4 φορές συχνότερη στις γυναίκες και επιτείνεται με την χρήση μερικής οδοντοστοιχίας (μασελάκι).

Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει η επιλογή της οστικής ανάπλασης της οπίσθιας περιοχής της γνάθου. Όμως τις περισσότερες φορές προκρίνεται η απλούστερη λύση της τοποθέτησης των 4 εμφυτευμάτων μόνο στην πρόσθια περιοχή. Στην περιοχή αυτή δεν υπάρχει το νεύρο γιατί πλέον βρίσκεται εκτός του οστού. Το οστό στην πρόσθια κάτω γνάθο είναι το ισχυρότερο οστό στο στόμα. Όπως και στην άνω γνάθο τα 2 πίσω εμφυτεύματα τοποθετούνται με άπω απόκλιση για την στήριξη των πίσω δοντιών. Όπως και στην άνω γνάθο σε μεγάλες γωνίες απόκλισης γίνεται χρήση ειδικών εξαρτημάτων ή ειδικών εμφυτευμάτων.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα

Πλεονεκτήματα

Πλεονέκτημα της μεθόδου «όλα σε 4» είναι η απλούστερη θεραπεία. Απαιτούνται λιγότερες και απλούστερες διαδικασίες και λιγότερο κόστος από θεραπείες με περισσότερα εμφυτεύματα. Λιγότερα εξαρτήματα σημαίνει μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης προβλήματος.

Στα 4 εμφυτεύματα μπορεί να κατασκευαστεί είτε σταθερή αποκατάσταση πορσελάνης, είτε «κουμπωτή» που αφαιρείται και τοποθετείται από τον ίδιο τον ασθενή. Η τελευταία έχει μικρότερο κόστος.

Η μέθοδος μπορεί να συνδυαστεί με την θεραπεία άμεσης τοποθέτησης των δοντιών («δόντια σε 1 ημέρα») όταν υπάρχουν οι κατάλληλες ενδείξεις. Βέβαια η ύπαρξη περισσότερων εμφυτευμάτων για «δόντια σε 1ημέρα», είναι προτιμότερη και επιτρέπει την άμεση τοποθέτηση δοντιών σε περισσότερες περιπτώσεις.

Η ύπαρξη λιγότερων εμφυτευμάτων διευκολύνει την στοματική υγιεινή. Ο ασθενής έχει λιγότερα εμφυτεύματα να καθαρίζει, όμως πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός γιατί κάθε εμφύτευμα είναι απολύτως απαραίτητο.

Μειονεκτήματα

Η έδραση της προσθετικής αποκατάστασης μόνο σε 4 εμφυτεύματα καθένα εκ των οποίων είναι απολύτως απαραίτητο, δημιουργεί αδυναμία στήριξης της εάν κάποιο εμφύτευμα αποτύχει. Εάν δηλαδή κάποιο από τα 4 εμφυτεύματα δεν οστεοενσωματωθεί (δεν «πιάσει»), η  θεραπεία καθυστερεί χρονικά μέχρι να αντικατασταθεί το εμφύτευμα αυτό. Βέβαια η πιθανότητα να μην ενσωματωθεί ένα εμφύτευμα είναι πολύ μικρή, της τάξης του 1-2 %.

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για την περίπτωση απώλειας κάποιου εμφυτεύματος σε βάθος χρόνου. Η απώλεια αυτή συνήθως οφείλεται σε παραμέληση της καθημερινής καθαριότητας των εμφυτευμάτων. Επιπλέον οφείλεται σε μη προσέλευση στο οδοντιατρείο για τακτικό έλεγχο, κάπνισμα, μη χρήση νάρθηκα βρουξισμού (νυχτερινό τρίψιμο δοντιών), βαριά γενική νόσο, ιδιοσυγκρασία, κ.α. Όμως και πάλι η πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο είναι πολύ μικρή,  συνολικά της τάξης του 5- 10% στην δεκαετία και 5-15% στην εικοσαετία.

Ως μειονέκτημα θα μπορούσε να αναφερθεί η αδυναμία επέκτασης της προσθετικής αρκετά πίσω. Αυτό αφορά περιπτώσεις αποκλειστικά πρόσθιας τοποθέτησης των εμφυτευμάτων. Σπάνια όμως αποτελεί πρόβλημα γιατί η μάσηση επιτελείται ικανοποιητικά εάν το τελευταίο δόντι είναι ο πρώτος γομφίος. Κάτι τέτοιο είναι συνήθως εφικτό. Ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν είναι εφικτό, η αυξημένη μασητική ικανότητα των εμφυτευμάτων έναντι των φυσικών δοντιών αναπληρώνει επαρκώς.