Οδοντική πλάκα ονομάζεται η μαλακής σύστασης λευκοκίτρινη εναπόθεση που σχηματίζεται στην επιφάνεια των δοντιών. Δημιουργείται όταν δεν καθαρίζουμε συχνά τα δόντια μας ή όταν δεν τα καθαρίζουμε σωστά. Αποτελείται από μικροβιακούς πληθυσμούς που ευθύνονται για τις βασικές ασθένειες των δοντιών, την ουλίτιδα, την περιοδοντίτιδα και την τερηδόνα.
Οδοντική πέτρα ονομάζεται η σκληρής σύστασης λευκοκίτρινη ή σκούρα εναπόθεση, που προκύπτει από την ενασβεστίωση (πρόσληψη αλάτων) της οδοντικής πλάκας. Αποτελεί υπόστρωμα ανάπτυξης μικροβιακών πληθυσμών που προκαλούν τις βασικές ασθένειες των δοντιών.
Η πλάκα αφαιρείται με το βούρτσισμα ή το νήμα, ενώ η πέτρα όχι. Για την αφαίρεσή της χρειάζεται οδοντιατρική παρέμβαση που ονομάζεται καθαρισμός.
Τόσο η πλάκα όσο και η πέτραδιακρίνονται σε υπερ-ουλική και σε υπο-ουλική. Υπερουλική λέγεται όταν βρίσκεται πάνω από τα ούλα και υποουλική όταν βρίσκεται κάτω από τα ούλα.
Ο απλός καθαρισμός συνήθως απομακρύνει την επιφανειακή υπερουλική πλάκα και πέτρα. Ο περιοδοντικός καθαρισμός διαφέρει από τον απλό καθαρισμό των δοντιών, γιατί αφαιρεί επιπλέον την υποουλική πλάκα και πέτρα. Όπως αναφέρθηκε, η υποουλική πλάκα και πέτρα βρίσκονται κάτω από τα ούλα.
Η υποουλική πέτρα αποτελείται από άλατα και περιέχει μεγάλους μικροβιακούς πληθυσμούς. Προσφύεται σταθερά στην επιφάνεια της ρίζας των δοντιών και προκαλεί κυρίως ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα ή τερηδόνα στις ρίζες των δοντιών. Ειδικά η περιοδοντίτιδα, αποτελεί την συχνότερη αιτία απώλειας δοντιών. Επίσης επιβαρύνει σημαντικά την γενική μας υγεία.
Ο περιοδοντικός καθαρισμός συντελεί καθοριστικά στην διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος μετά από την περιοδοντική θεραπεία. Η περιοδοντική θεραπεία αντιμετωπίζει την περιοδοντίτιδα, νόσο που προκαλεί χαλάρωση, αποστήματα και απόπτωση των δοντιών. Σκοπός είναι η αποφυγή της εκ νέου συσσώρευσης μικροβιακών εναποθέσεων κάτω από τα ούλα με το πέρασμα του χρόνου. Έτσι αποφεύγεται η επιδείνωση της περιοδοντίτιδας.
Περιοδοντική θεραπεία χωρίς τακτικό περιοδοντικό έλεγχο και καθαρισμό θεωρείται αποτυχημένη θεραπεία.
Συνήθως γίνεται κάθε 3 εως 6 μήνες, ανάλογα με το πόσο προχωρημένη είναι η περιοδοντική νόσος, το επίπεδο στοματικής υγιεινής που εφαρμόζει ο ασθενής και την ύπαρξη άλλων επιβαρυντικών παραγόντων όπως π.χ. το κάπνισμα ή ο διαβήτης.
Εάν καθυστερήσει η εκτέλεσή του, δημιουργείται ξανά πέτρα βαθιά κάτω από τα ούλα.
Η ανίχνευση της ύπαρξής της και η αφαίρεση της δυσχεραίνεται. Έτσι, δυσκολεύει η ορθή εκτίμηση της πορείας της νόσου. Μπορεί να υπάρξει επιδείνωση της περιοδοντίτιδας σε ορισμένες περιοχές ή γενικότερη επιδείνωση. Η υποτροπή αυτή μπορεί να συνοδεύεται από αποστήματα και απώλεια δοντιών. Επίσης μπορεί να χρειαστεί επανάληψη θεραπείας.
Γίνεται με την χρήση ειδικών μηχανημάτων, αλλά και εργαλείων χειρός ανάλογα με την περίπτωση. Η ιδιαιτερότητα του περιοδοντικού – υποουλικού καθαρισμού είναι ότι πρέπει να αφαιρεθούν μικροβιακές εναποθέσεις από δύσκολα προσβάσιμα σημεία. Τα σημεία αυτά βρίσκονται κάτω από τα ούλα και ανάμεσα στα δόντια.
Συγχρόνως πρέπει να γίνεται με τρόπο ανώδυνο για τον ασθενή, κάτι που απαιτεί ιδιαίτερη δεξιότητα. Όσο λιγότερες και πιο επιφανειακά βρίσκονται οι εναποθέσεις, τόσο πιο εύκολα, γρήγορα και αποτελεσματικά γίνεται η αφαίρεση τους. Για τον λόγο αυτό η έγκαιρη τακτική προσέλευση του ασθενή είναι σημαντική, όπως και η άσκηση σωστής στοματικής υγιεινής στο μεσοδιάστημα (βούρτσισμα, νήμα, βουρτσάκια μεσοδοντίων κ.α.).
Ο περιοδοντικός καθαρισμός γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και δεν πονάει. Όσο καλύτερα συντηρεί στο σπίτι τα δόντια του ο ασθενής, τόσο πιο εύκολα γρήγορα και ανώδυνα γίνεται η διαδικασία. Εάν το επιθυμεί ο ασθενής γίνεται επάλειψη με τοπικό αναισθητικό.
Σε ειδικές, συνήθως παραμελημένες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται τοπική αναισθησία.
Ο ασθενής πρέπει να συντηρεί σχολαστικά τα δόντια του στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα μεταξύ των καθαρισμών.
Είναι σημαντικό ο ασθενής να προσέρχεται στο ιατρείο έχοντας καθαρίσει προσεκτικά τα δόντια του, την ίδια και τις προηγούμενες ημέρες. Είναι ευκολότερο να αφαιρεθούν οι πέτρες όταν το στόμα δεν έχει υπολείμματα φαγητού. Επίσης αναγνωρίζονται καλύτερα ατέλειες στον τρόπο άσκησης της στοματικής υγιεινής. Έτσι μπορούν να επισημανθούν και να διορθωθούν. Τέλος διαπιστώνονται πιο άνετα αρχόμενες (πρώιμες) τερηδόνες, ώστε να αντιμετωπιστούν εγκαίρως πριν τα δόντια υποστούν μεγάλες βλάβες.
Όχι μόνο. Συγχρόνως αφαιρούνται και μαλακές μικροβιακές εναποθέσεις, που αποτελούν την οδοντική μικροβιακή πλάκα. Όταν η οδοντική πλάκα εισέλθει βαθιά κάτω από τα ούλα, δεν είναι δυνατόν να αφαιρεθεί από τον ίδιο τον ασθενή μέσω της στοματικής υγειινής. Όμως μπορεί να προκαλέσει περιοδοντική φλεγμονή ή απόστημα.
Όχι, γιατί συνδυάζεται με τον κλασσικό επιφανειακό καθαρισμό προσφέροντας προστασία και από την τερηδόνα. Επίσης με την αφαίρεση των χρωστικών διατηρείται το φυσικό χρώμα των δοντιών ή το αισθητικό αποτέλεσμα της λεύκανσης.
Γενικά ισχύει ακριβώς το αντίθετο.
Σε ασθενείς που σε πολύ μικρό χρόνο εμφανίζουν μεγάλη συσσώρευση χρωστικών π.χ. λόγω καπνίσματος, η απομάκρυνσή τους πρέπει να γίνεται προσεκτικά και να μην επαναλαμβάνεται πολύ συχνά.
Επίσης είναι σημαντικό να διαφυλάσσεται η λεία στιλπνή επιφάνεια των δοντιών με την ορθή εκτέλεση του καθαρισμού από τον θεράποντα.
Πρόληψη και θεραπεία.
Εάν κάνουμε μόνο απλό επιφανειακό καθαρισμό, υπάρχει το ενδεχόμενο – μετά από κάποιο χρονικό διάστημα – να εμφανιστεί ύπουλα ακόμα και προχωρημένη περιοδοντίτιδα.
Η επιτυχία της περιοδοντικής θεραπείας είναι άμεσα συνδεδεμένη με την τακτική εκτέλεση περιοδοντικού ελέγχου και καθαρισμού Ο περιοδοντικός καθαρισμός είναι μία ανώδυνη, απλή, αλλά ιδιαίτερα σημαντική οδοντιατρική πράξη. Μας απαλλάσσει από πολλά πιθανά προβλήματα και διαφυλάσσει την στοματική και γενική μας υγεία.